Hướng Dẫn Trồng Và Chăm Sóc Hoa Lan Hải Yến

Đam mê hoa lan là một niềm vui của tôi. Tuy nhiên, trồng và chăm sóc hoa lan Hải Yến không hề dễ dàng như tôi tưởng. Dù là một loại hoa lan rất đẹp với bộ rễ tươi tốt và màu sắc bông đáng yêu, mùi thơm dịu ngọt vào những ngày hè oi bức hay những ngày thu se lạnh, nhưng nỗi đau khổ khi chúng liên tục ra đi không nói lời từ biệt chính là điều đáng tiếc nhất.

Hải Yến là một loại hoa lan khó trồng nhất trong các giống lan đơn thân. Tên khoa học của nó là Rhynchostylis coelestis Reichb. f. Nó được tìm thấy ở Thái Lan, Campuchia và Việt Nam trong các rừng rậm và cánh đồng hoang dã ở độ cao từ 0-700m.

Tên tiếng Latinh của Hải Yến là “coelestis”, tạm dịch sang tiếng Anh là “Bầu Trời Xanh”. Có lẽ tên này đã được đặt cho loài hoa này bởi vẻ đẹp của nó, với những bông hoa trắng xanh và vòi hoa thẳng lên trời.

Tuy nhiên, tôi không biết chính xác tại sao người ta gọi Hải Yến là “Hải Yến” trong tiếng Việt. Có thể ở Việt Nam, người ta thường thấy Hải Yến gần biển (như Ninh Thuận, Bình Thuận…) hoặc có thể do nhìn những bông hoa giống như chim yến bay trên mặt biển.

Một điều đáng mừng là tên Hải Yến được mọi người chơi lan Việt Nam gọi chung, không như những loại lan khác cùng họ tên mà mỗi người lại gọi một cách riêng. Ở Bắc, loại lan này được gọi là Đai Châu, ở Nam gọi là Ngọc Điểm, ở Trung gọi là Nghinh Xuân, và còn một số người gọi là Tai Trâu, Lan Me…

Cách Trồng, Chăm Sóc và Phân Thuốc

A. Chọn và Xử Lý Giống

Ưu tiên hàng đầu khi chọn giống Hải Yến là chọn cây không bị gãy hoặc dập, có nhiều rễ khỏe mạnh. Nếu không có rễ cũng không sao.

Sau khi chọn giống, cắt bỏ lá thân rễ thối, dập, nát. Chỉ để lại khoảng 3-5 cái rễ, có độ dài từ 3-10cm tùy theo kích thước cây.

Sau đó, ngâm giống trong dung dịch Physan 20 nồng độ 1ml/1 lít nước trong 10 phút. Hoặc ngâm trong dung dịch thuốc trị nấm khuẩn (có thể mua ở cửa hàng thuốc trừ sâu) pha đúng liều lượng và ngâm cây trong 10 phút. Nếu không có loại thuốc này, có thể ngâm trong dung dịch nano bạc.

Sau khi ngâm, vớt giống ra và ngâm vào dung dịch kích thích ra rễ như B1, Siêu Lân hoặc Terra-Sorb 4 Chế Phẩm Hùng Nguyễn trong 1-2 tiếng, tuỳ vào độ héo của cây. Nếu cây suy kiệt, ngâm lâu hơn. Nếu sử dụng Siêu Lân, chỉ cần ngâm 15 phút để tránh cây chết.

Hải Yến có thể ghép vào bất kỳ mùa nào, nhưng tốt nhất là khi cây đang ra nụ. Bạn chỉ cần gỡ bỏ nụ hoa và tiến hành ghép.

B. Chọn Và Xử Lý Giá Thể

Hải Yến rất khó chịu khi thay đổi giá thể. Vì vậy, bạn cần chọn giá thể bền nhất có thể để ghép cây. Ví dụ: gỗ, chậu đất nung, vỏ thông… Nhưng quan trọng nhất là giá thể phải lưu thông không gian và có tính nghệ thuật.

Trước khi ghép, tất cả giá thể phải được ngâm trong nước vôi trong 1 tiếng, sau đó rửa sạch và tiến hành ghép cây.

Khi ghép, bạn cần cố định gốc cây chắc chắn và treo theo hướng mà bạn mong muốn. Đừng di chuyển cây quá nhiều, vì điều này có thể gây xoắn cây. Hãy treo sao cho hai đầu lá hướng về phía đông và tây.

Ngoài ra, bạn cần đọc thêm về Kiểm Soát Độ Ẩm, Lũa và Làm Nước Vôi Trong để có kỹ năng chăm sóc tốt cho cây.

C. Phân Bón

Phân bón cho Hải Yến rất đơn giản. Theo tôi, càng đơn giản càng tốt. Hãy pha 20 giọt chế phẩm Hùng Nguyễn với 1 gam NPK 20-20-20+TE và 25 giọt Nano Đồng với 1 lít nước, sau đó phun lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Sau khi phun, hãy tưới rửa lại khoảng 10h sáng.

Lặp lại quá trình này sau khoảng chục ngày. Khi đến tháng 2 âm lịch, bạn nên dùng NPK 6-30-30+TE (1 gam) pha với Nano Đồng (25 giọt) và phun để kích thích ra vòi hoa. Thực hiện phun này 4-5 lần cách nhau 7 ngày, sau đó ngừng hoàn toàn việc phân bón. Bạn có thể sử dụng Siêu Lân 10-60-10+TE thay cho 6-30-30+TE.

Sau khi hoa tàn, bạn có thể quay trở lại quy trình ban đầu với Hùng Nguyễn + NPK te + Nano Đồng.

D. Phòng Và Trị Bệnh

Đối với Hải Yến, bệnh là một vấn đề phổ biến và rất nguy hiểm. Có những năm tôi đã mất hàng trăm hoặc thậm chí hàng ngàn cây Hải Yến. Đó là lý do tại sao mặc dù giá của chúng rất rẻ, nhưng giá thuần chủng lại rất đắt.

Tôi đã phải vứt bỏ hàng chục cây Hải Yến với tâm trạng uất ức. Tôi đã phun Ridomilgold trắng cả cây nhưng lá vẫn dần chuyển sang màu đen và chết. Mãi sau đó, tôi mới hiểu được cách trồng sao cho không có cây nào chết.

Khi bạn mới trồng cây, bạn cần che chắn khỏi mưa 100%. Dù bạn tưới nước bao nhiêu cũng không sao, nhưng chỉ cần cây bị ướt trong một trận mưa vài tiếng, Hải Yến sẽ bị thối. Ban đầu, vết thối sẽ có màu nâu đen, sau đó chuyển sang màu đen và lan truyền, làm lá cây rụng và cây chết.

Nếu bạn không thể che chắn khỏi mưa, dù bạn có phun thuốc, cây vẫn sẽ bị thối. Trừ khi vườn của bạn không có mầm bệnh.

Ridomilgold là loại thuốc trị nấm, trong khi loại thối này là do vi khuẩn gây ra. Vì vậy, để chữa trị khi cây đang bị bệnh, bạn cần pha một loại thuốc trị vi khuẩn (ví dụ như Starner, Kasumin hoặc Poner) với một loại thuốc trị nấm như Metalaxyl, Antracol hoặc Aliette… và phun đều lên cả cây, cả phía trên và phía dưới lá.

Sau khi phun thuốc, bạn cần che chắn khỏi mưa trong 2-3 ngày và ngừng tưới nước, ngừng phân bón để vết bệnh khô đi. Nếu phun thuốc vào buổi sáng và gặp mưa buổi chiều, vẫn có thể dẫn đến thất bại.

Tuy nhiên, khi cây đã trở nên thuần chủng và sống được sau 1 năm, bạn có thể bỏ qua quy tắc trên. Bất kể mưa nắng, cây cũng không lo lắng. Mặt trời từ 40-70% đều tốt đối với cây.

Để phòng tránh bệnh tốt nhất, hãy phun một lần thuốc trị nấm và vi khuẩn (nên mua bộ đôi trị nấm khuẩn), sau đó phun Nano Bạc một lần, luân phiên với Agrifos400 một lần trong khoảng 2 tuần. Ngoài ra, hàng chục ngày một lần, hãy phun Movento hoặc Fendona kết hợp Pesieu để phòng và diệt côn trùng và sâu hại.

Hai tháng một lần, hãy phun nước vôi.

Kết Luận

Hải Yến là một loại hoa lan đẹp và thơm ngát, xứng đáng để sưu tầm. Trồng lan không chỉ làm cho sân vườn thêm phong cách, mà còn mang lại niềm vui suốt cả năm.

Mùa mưa đã đến, đây cũng chính là mùa bệnh trên cây lan. Vì vậy, tôi đề nghị bạn đọc lại bài viết này và thực hiện những gì đã được chia sẻ. Chia sẻ là cách để lan trở thành niềm vui chứ không phải nỗi thất vọng và chán nản.

Người ta sẽ hạnh phúc hơn khi cho đi, chứ không phải nhận lại. Hãy chia sẻ kiến thức của bạn với những người chơi lan khác để chúng ta cùng thấy niềm hạnh phúc trong việc trồng và chăm sóc hoa lan.

Nguyễn Ngọc Hà – Liên Nghĩa, Đức Trọng, Lâm Đồng.