Mọi thứ về cách trồng và chăm sóc địa lan (Cymbidium Orchid)

Địa lan thuộc chi Lan kiếm (danh pháp khoa học: Cymbidium), còn gọi là Đoản kiếm, Thanh ngọc… thuộc loại Địa Lan hay Thổ Lan, là một chi thực vật gồm 52 loài thuộc họ Lan.

Nguồn gốc, hình dáng và phân loại địa lan

Nguồn gốc của Địa lan (Cymbidium)

Chi lan này được Olof Swartz mô tả lần đầu vào năm 1799. Tên ‘cymbidium’ bắt nguồn từ từ ‘cymba’ trong tiếng Latinh có nghĩa là ‘cái cốc’ hoặc ‘chiếc thuyền’ – ‘chiếc thuyền nhỏ’, ‘chiếc cốc nhỏ’.

Địa lan có nguồn gốc từ Châu Á và Châu Úc. Có một điều thú vị là địa lan đã được biết đến từ rất lâu, đến nỗi ngay cả Khổng Tử cũng đề cập đến nó trong một bản thảo của ông!

Bên cạnh đó, địa lan được sử dụng như một loại gia vị truyền thống ở Bhutan.

Hình dáng địa lan

Địa lan có tán lá dài màu xanh lục thanh lịch. Lá mọc lên xung quanh mỗi giả hành. Thân cây cũng có thể khá dài, lên đến 60 cm.

Bạn cũng có thể tìm thấy những bông lan địa lan! Chúng khá nhỏ nhắn, chỉ cao từ 10 đến 20 cm. Những bông hoa lâu tàn có thể được tìm thấy ở mọi màu sắc, trừ màu xanh lam. Chúng thật lộng lẫy, mỏng manh và nhẹ nhàng.

Vì hoa và lá có thể khá nặng, nên cây địa lan của bạn có thể sẽ cần một cuống giữ. Cần cẩn thận bố trí phần cuống để không làm hỏng rễ.

Các loại địa lan phổ biến

Có rất nhiều giống địa lan được biết đến. Dưới đây là một số giống thú vị nhất:

• Cymbidium eburneum – Lan đoản kiếm ngà hay Bạch lan: loài cây kim tước này có hoa màu trắng ngà với sắc tím. Nó là một trong những giống phổ biến nhất.
• Cymbidium aloifolium – Lan kiếm lô hội: loài địa lan có hương thơm mạnh mẽ, có nhiều màu vàng và đỏ. Giống này được gọi là địa lan lá lô hội.
• Cymbidium kanran – Kiến lan: thường được gọi là ‘địa lan chịu lạnh’ hay Hàn lan. Những bông hoa thơm cao có nhiều gai nhọn, có màu xanh lục tươi sáng với các chi tiết màu đỏ.
• Cymbidium dayanum – Lan kiếm bích ngọc: thường được gọi là lan cây, có các hoa màu nâu với các phần màu vàng.
• Cymbidium ensifolium – Lan kiếm thanh ngọc: đối lập với các giống khác, giống này chịu được nhiệt độ cao. Các bông hoa có màu xanh lục đến nâu nhạt.

Hoa của địa lan

Địa lan nở hoa từ giữa mùa thu đến giữa mùa xuân. Chúng có những bông hoa rực rỡ và lâu tàn.

Để tăng cường quá trình nở hoa, bạn nên cung cấp nhiệt độ thấp cần thiết hàng ngày. Hoa địa lan mọc ra từ cành. Gai xuất hiện vào cuối mùa hè và đầu mùa thu. Vì gai không thể ra hoa mới, bạn nên cắt bỏ phần thân đã chết sau thời gian hoa nở. Cắt nó bằng một dụng cụ sắc bén đã được khử trùng.

Cách chăm sóc địa lan

Yêu cầu về ánh sáng mặt trời cho việc chăm sóc Địa lan

Mặc dù địa lan thích tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhưng là ánh sáng khuếch tán. Không bao giờ để chậu lan dưới tác động của ánh nắng trực tiếp. Nó có thể làm cháy cây.

Thay vào đó, hãy cố gắng tìm một nơi có bóng râm. Nếu bạn vẫn quyết định giữ cây địa lan của mình trên bậu cửa sổ, hãy đảm bảo rằng đó là hướng tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp. Bạn nên treo một số rèm dày sáng màu để bảo vệ cây khỏi ánh nắng trực tiếp vào những giờ cao điểm.

Khi ở ngoài trời, địa lan thích những nơi nửa bóng râm, chẳng hạn như trong bóng cây hoặc bụi rậm. Nếu màu của lá trở nên sẫm hơn, nghĩa cây không nhận đủ ánh sáng mặt trời. Hãy di chuyển nó đến một nơi sáng sủa hơn.

Nếu không có đủ ánh sáng, địa lan sẽ không thể nở hoa. Thêm nữa, hãy đảm bảo rằng bạn cung cấp đủ ánh sáng mặt trời trong mùa đông.

Yêu cầu về nhiệt độ khi chăm sóc Địa lan

Việc chăm sóc địa lan rất dễ dàng với nhu cầu về nhiệt độ. Chúng chịu được nhiệt độ lạnh hơn nhiều so với hầu hết các giống lan khác. Nói chung, địa lan thích nhiệt độ phòng vừa phải, khoảng 20 ^oC. Không bao giờ để nhiệt độ quá 30 ^oC.

Những loài lan này cần thời gian sống trong điều kiện lạnh hơn để kích thích quá trình nở hoa. Chúng có thể tồn tại ở nhiệt độ rất thấp, thấp đến 5 ^oC. Trong ‘thời kỳ lạnh giá’, bạn có thể duy trì mức nhiệt độ từ 10 đến 15 ^oC cho đến khi thấy các cành hoa xuất hiện và phát triển mạnh.

Chăm sóc địa lan – Tưới nước

Chăm sóc Địa lan bao gồm việc tưới nước vừa phải, nên tưới 1 lần / tuần là đủ. Chú ý nhu cầu tưới nước trong thời kỳ sinh trưởng vào mùa xuân và mùa hè – địa lan sẽ cần nhiều nước hơn.

Chất lượng nước cũng rất quan trọng – địa lan có thể nhạy cảm với một số hóa chất có trong nước máy. Thay vào đó, hãy sử dụng nước mưa hoặc nước cất. Không bao giờ để giá thể bị khô hoàn toàn. Cố gắng duy trì giá thể 50% khô và 50% ướt. Bạn có thể kiểm tra rễ trước khi tưới. Chúng phải đầy đặn và có màu trắng xanh.

Mẹo chuyên nghiệp: Vì lan thích giá thể xốp, thoát nước tốt nên đôi khi nước chỉ có thể chảy qua chậu mà không ngấm vào giá thể. Để tránh điều này, hãy đặt cả chậu vào một thùng chứa đầy nước và để yên trong 5 đến 10 phút.

Yêu cầu về độ ẩm khi chăm sóc địa lan

Địa lan thích độ ẩm vừa phải, từ 40 đến 60%. Tuy nhiên, hãy đảm bảo rễ của chúng không ngập trong nước, vì chúng sẽ bị thối. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng máy tạo độ ẩm mua ở cửa hàng.

Thỉnh thoảng bạn nên phun sương cho lá, bất cứ khi nào mà thời tiết có nắng. Làm vào những buổi sáng để lượng nước thừa bay hơi trong ngày, tránh việc lá quá ẩm hấp dẫn các loại sâu bệnh khác nhau.

Yêu cầu về giá thể khi chăm sóc địa lan

Địa lan là loài thực vật sống bán cạn. Điều đó có nghĩa là chúng cần một giá thể thoát nước tốt và thoáng khí. Bạn nên sử dụng một số hỗn hợp giá thể trồng lan có tính axit nhẹ, thoát nước tốt.

Ngoài ra, hãy đảm bảo rằng chậu có đủ lỗ thoát nước để đảm bảo nước và không khí lưu thông tốt.

Chăm sóc địa lan – Bón phân

Trong thời kỳ cây phát triển (mùa xuân và mùa hè), bạn có thể bổ sung phân bón một hoặc hai lần mỗi tuần. Giảm tần suất vào mùa thu, và đặc biệt là trong mùa đông – sau đó, mỗi tháng một lần là đủ.

Khi mua phân bón, hãy chọn những loại phân bón dành cho lan. Hãy đảm bảo bạn không bón quá nhiều cho địa lan vì rễ dễ bị cháy. Bón phân quá mức cũng dẫn đến tích tụ muối trong giá thể. Bạn có thể dội nước cất hoặc nước mưa qua bầu để rửa sạch các chất độc hại mỗi tháng một lần.

Chăm sóc địa lan – Thay chậu

Luôn đợi thời kỳ nở hoa kết thúc rồi mới thay chậu. Khoảng thời gian lý tưởng là đầu mùa xuân, từ tháng 2 đến tháng 5. Bạn sẽ không cần phải thay chậu địa lan trong hai hoặc ba năm sau.

Thay chậu nếu bạn nhận thấy rằng giá thể trong chậu bị hỏng hoặc rễ phát triển quá mức trong chậu.

Khi thay chậu, hãy kiểm tra kỹ rễ để loại bỏ những rễ đã chết hoặc thối. Bạn cũng có thể cắt tỉa những thân rễ khỏe mạnh, nhưng đừng làm cho chúng ngắn hơn 15-20 cm.

Loại bỏ chậu cũ và đặt cây vào một chậu mới cùng hỗn hợp giá thể mới.

Mẹo chuyên nghiệp: Khi chọn một chậu mới, hãy cân nhắc thực tế rằng địa lan sẽ phát triển trong đó thêm hai hoặc ba năm nữa, vì vậy hãy đảm bảo rằng chậu mới đủ lớn. Tuy nhiên, đừng lấy một chậu quá lớn vì nó sẽ kích thích sự phát triển của rễ trong khi các bộ phận phía trên của cây sẽ bị trì trệ.

Nhân giống địa lan

Vì địa lan tạo ra giả hành, bạn có thể tách chúng ra trong khi thay chậu và tạo một vài cây mới riêng biệt.

Mỗi bó nên có bốn hoặc năm giả hành. Cho chúng vào chậu mới và nhẹ nhàng nhét hỗn hợp giá thể vào.

Không tưới nước sau khi thay chậu trong hai tuần. Thay vào đó, hãy phun sương cho hàng ngày. Sau đó, tưới nước tiết kiệm (hai tuần một lần hoặc lâu hơn) trong một tháng rưỡi.

Sau khi rễ đã hình thành chắc chắn, bạn có thể tiếp tục các bước chăm sóc địa lan như bình thường.

Xử lý các vấn đề thường gặp khi chăm sóc địa lan

Có một số vấn đề phổ biến bạn có thể gặp phải khi chăm sóc địa lan. Hãy xem chúng là gì và làm thế nào để đối phó với chúng.

Chăm sóc địa lan – Xử lý vấn đề vàng lá

Nếu bạn nhận thấy lá địa lan bị vàng, có thể là do cây đã nhận quá nhiều ánh sáng mặt trời. Lá sẽ trở nên nâu nhạt, giòn và khô.

Hãy tìm một nơi mới có nhiều bóng râm hơn. Khi tìm kiếm một địa điểm mới, hãy nhớ rằng kính cửa sổ làm tăng nhiệt độ ánh sáng.

Chăm sóc địa lan – Xử lý vấn đề nâu lá

Nếu các ngọn lá chuyển sang màu nâu và khô đi, thì cây có thể đã không được cung cấp đủ nước. Kiểm tra giá thể và xem nó có đủ ẩm hay không.

Nó cũng có thể chỉ ra một vấn đề về rễ, nếu thân rễ không thể hấp thụ đủ nước. Các vết cháy nắng, côn trùng hoặc rễ bị thối có thể ngăn cản sự hấp thụ nước.

Chăm sóc địa lan – Xử lý vấn đề nhiễm khuẩn và nấm bệnh

Nguyên nhân vàng lá cũng có thể là do nhiễm nấm. Trong trường hợp này, lá cuối cùng sẽ chuyển sang màu nâu và sau đó là màu đen. Các đốm đen cũng sẽ xuất hiện trên thân rễ.

Nhiễm nấm xảy ra do thoát nước kém hoặc tưới nước quá nhiều. Đừng quên rằng tưới quá nhiều nước là một trong những vấn đề lớn nhất khi chăm sóc địa lan.

Không khí hôi thối cũng có thể gây ra nhiễm trùng nấm. Trong mọi trường hợp, bạn cần sử dụng chế phẩm diệt nấm để bảo vệ cây.

Chăm sóc địa lan – Xử lý vấn đề sâu bệnh

Xử lý sâu bệnh – một trong những vấn đề quan trọng khi chăm sóc địa lan

Mặc dù địa lan không dễ bị sâu bệnh, nhưng một số kẻ xâm nhập có thể xuất hiện gần cây lan địa lan của bạn – nhện, rệp và vảy. Những chiếc lá mỏng dài là nơi ẩn náu tuyệt vời của bọ nhện. Để ngăn ngừa sâu bệnh, hãy tắm cây mỗi tháng một lần bằng nước ấm.

Khi cây đã bị sâu bệnh tấn công, hãy sử dụng một loại chế phẩm diệt côn trùng thích hợp cho hoa lan.

Các câu hỏi thường gặp khi chăm sóc địa lan

Có nên cắt tỉa địa lan không?

Các gai hoa không thể tạo ra hoa mới sau khi thời kỳ nở hoa kết thúc.

Do đó, khi chăm sóc địa lan sau khi ra hoa, bạn có thể cắt tỉa gai (thực hiện phía trên mắt thứ 3, tính từ dưới cùng của thân cây) và khuyến khích sự phát triển mới theo cách đó.

Khi thay chậu, bạn có thể cắt tỉa những rễ thừa. Rễ lan có xu hướng nhô lên khỏi mặt đất, cố gắng tiếp cận với ánh sáng mặt trời.

Làm cách nào để địa lan ra hoa trở lại?

Khi thời kỳ nở hoa kết thúc, hãy cẩn thận cắt tỉa cành. Cắt chúng gần gốc cây. Chăm sóc địa lan thường xuyên trong thời gian còn lại của năm sẽ khuyến khích sự phát triển và ra hoa mới.

Xem thêm: Các loại địa lan phổ biến ở Việt Nam